حضرت زینب سلام الله علیها دختر اول امام علی(علیهالسلام) و حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و خواهرِ امام حسن و امام حسین(علیهما السلام)و امکلثوم است. درباره تاریخ ولادت زینب(سلام الله علیها) اختلاف وجود دارد: برخی منابع، ولادتش را در ۵ جمادیالاول، سال پنجم و برخی دیگر سال ۶ قمری در مدینه گفتهاند. در برخی منابع، ولادت وی را پنج سال پیش از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ذکر کردهاند. تاریخهای دیگری مانند سال چهارم و نهم قمری نیز ذکر شده است.گفته میشود هیچ یک از این تاریخها دلیل تاریخی ندارد.
نامگذاری حضرت زینب(سلام الله علیها)، توسط پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) صورت گرفت؛ گفته شده است که جبرئیل از سوی خداوند این نام را به پیامبر(ص) رسانده است. در کتاب «الخصائص الزینبیة» آمده است پیامبر(ص) او را بوسید و فرمود: «حاضران امّتم، غایبان را از کرامت این دخترم زینب آگاه کنند؛ همانا او مانند جدهاش خدیجه است.» زینب در لغت به معنای «درخت نیکو منظر و خوشبو» یا «زینت پدر» آمده است.
کنیه زینب(سلام الله علیها) را امکلثوم و امالحسن گفتهاند. به جهت فرق گذاشتن بین او و خواهران همنامش، او را زینب کبری و به جهت فرق گذاشتن میان او و مادرش صدیقه کبری، او را صدیقه صغری لقب دادهاند. القاب فراوانی نیز برای وی نقل شده است. برخی بیش از ۶۰ لقب برای او ذکر کردهاند که بعضی از آنها عبارتند از: عَقیله بنیهاشم، عالمة غیر مُعَلَّمَة، فَهِمَةٌ غَيْرُ مُفَهَّمَة، عارفه، موثّقه، فاضله، کامله، عابده آل علی، صدیقه صغری، معصومه صغری، امینةالله، نائبةالزهرا، نائبةالحسین، عقیلة النساء، شریکة الشهداء، بلیغه، فصیحه، شریکةالحسین، محبوبة المصطفی.
